Brief aan de gemeenteraad Aa en Hunze van Werkgroep Groen Nooitgedacht

Nooitgedacht, 11 april 2021

Geachte leden van de gemeenteraad, 

In oktober 2020 hebben wij de gemeenteraad een brief gestuurd over de bomenkap in de wijk Nooitgedacht. Naar aanleiding van onze brief heeft Ellen Fleurke namens de werkgroep Groen Nooitgedacht ingesproken in de raadsvergadering van 10 december 2020. Op 8 maart hadden we samen met de voorzitter van de buurtvereniging een gesprek met de gemeente over de immer voortdurende bomenkap in Nooitgedacht. Toen is afgesproken dat we gezamenlijk een rondgang door de wijk zouden maken om te bezien welke bomen behouden konden worden. Afgelopen week, op 8 april, heeft de rondgang plaatsgehad.

Tijdens de rondgang is ons duidelijk geworden dat de gemeente vasthoudt aan hun eigen kapplannen. Op één locatie, een viertal lindebomen in de buurt van de kinderboerderij, wil het college nog onderzoeken of behoud mogelijk is. Het werd gepresenteerd als een teken van goede wil, maar het was vooral een sigaar uit eigen doos. De lindes zouden volgens het bomenplan uit 2019 immers al behouden blijven (bijlage 1).

Tijdens een bewonersavond in november 2019 is een concept bomenplan met onder andere ‘te behouden bomen’ gepresenteerd.1 Zonder daar veel ruchtbaarheid aan te geven, heeft de gemeente echter de status van vele ‘te behouden bomen’ toch veranderd in ‘te kappen bomen’. Een aantal daarvan zijn 6 april, twee dagen voor de afspraak met de wethouder, gekapt (bijlage 2).

In november 2020 is er een ‘Aanplant bomen definitief ontwerp’ op de site gezet, wat zoals de naam al zegt over de aanplant van bomen gaat; geen woord over gewijzigde plannen met betrekking tot kap.2 Heel onopvallend zijn hier bestaande bomen met kleine stipjes weergegeven, en je moet wel heel goed vergelijken om te zien dat hier een aantal ‘te behouden bomen’ ontbreekt.

Duidelijk is geworden dat de gemeente zelf de vrije hand wil houden waar gekapt gaat worden. Voor een groene woonwijk is dat behoorlijk frustrerend voor de inwoners die er juist zijn komen wonen voor het groen en de bomen. De plannen van de gemeente voor de wijk veranderen steeds. Bij iedere nieuwe versie verdwijnt er meer groen en de inwoners wordt duidelijk gemaakt dat ze aan geen enkel plan ‘rechten kunnen ontlenen’. In dat licht is het ontluisterend dat de gemeente niet de juiste procedures heeft gevolgd die er gelden met betrekking tot bomenkap. Een overzicht:

1. Er zijn geen meldingen van kap volgens de Wet natuurbescherming (Wnb) bij de Provincie Drenthe gedaan. Er is ook geen ontheffing van deze meldingsplicht.
   Voor de bomenkap in een houtopstand van meer dan 1000 m2 is de gemeente volgens de Wet natuurbescherming verplicht om een melding te doen bij de Provincie Drenthe (de wijk Nooitgedacht ligt buiten de bebouwde kom). Dit wordt door de gemeente ontkend; er zouden ‘goede afspraken’ zijn met de provincie hierover. Na aandringen komt de gemeente met een verlopen ontheffing van de wachtverplichting uit de Boswet uit 2006 voor kap in het noorden van de wijk. Verder is er niets.
2. Er is geen ontheffing van de provincie voor herplantplicht binnen drie jaar.
   De Wet natuurbescherming schrijft voor dat de gekapte bomen binnen drie jaar gecompenseerd moeten worden door herbeplanting. Uit luchtfoto’s blijkt dat er voor de aanleg van de wijk ongeveer 9 hectare aan bomen is gekapt (bijlage 3). Tot nu toe is slechts een zeer klein deel (enkele honderden bomen) herbeplant. In het ‘definitief ontwerp aanplant bomen’ 2020 staan 113 bomen ingetekend. Ter vergelijking: voor een hectare nieuw bos zijn 2500 tot 4000 bomen nodig.3
3. Er is geen omgevingsvergunning volgens de APV voor de kap in boomzones/boomstructuren in 2019 en 2020.
   Voor de bomenkap in een boomstructuur of boomzone is volgens de APV een kapvergunning nodig. In de zuidoostelijke boomstructuur heeft de gemeente in 2019 en 2020 een stuk bos gekapt zonder vergunning, in strijd met de APV. De gemeente ontkent echter dat de APV van toepassing is bij bomenkap in de wijk. Maar de APV blijft gelden naast de Wet natuurbescherming.45
4. Er zijn geen ontheffingen volgens de Wnb met betrekking tot beschermde soorten zoals de eekhoorn en dassen die in de wijk voorkomen.
   Voor werkzaamheden, zoals kap, die leiden tot verstoring van beschermde soorten moet de gemeente een ontheffing van de provincie vragen. Wij hebben in de provinciale archieven dergelijke ontheffingen niet gevonden en we zijn bang dat die er ook niet zijn. Deze winter troffen wij drie keer binnen één maand een doodgereden eekhoorn aan in de berm van de Veldweg in Nooitgedacht (bijlage 4). De eekhoorn is een nationaal beschermd zoogdier en wordt gekoesterd door de inwoners die, juist vanwege de natuurlijke omgeving, zijn komen wonen in de wijk. De wijk Nooitgedacht wordt omzoomd door brede stroken met bomen in het westen, zuiden en oosten. Juist die boomzone is de afgelopen jaren tientallen meters smaller gemaakt om plaats te maken voor woningen. In 2020 is er in het zuiden zelfs een groot stuk tussenuit gehaald, parallel aan de Veldweg, waardoor de boomzone geen aaneengesloten geheel meer vormt. Het leefgebied van de eekhoorns is hiermee onherstelbaar aangetast. De eekhoorns kunnen zich immers niet meer van boomtop tot boomtop verplaatsen en worden richting de omliggende wegen gedwongen. Met dode eekhoorns tot gevolg. Als het juiste proces was doorlopen, konden mitigerende of compenserende maatregelen worden getroffen om de populatie eekhoorns en andere beschermde flora en fauna voor het gebied te behouden.
5. Bomenkap in boomzones en boomstructuren op particulier terrein in 2020 zijn ten onrechte door de gemeente aangemerkt als niet vergunningplichtig, terwijl de APV dit wél voorschrijft.
   Hiermee heeft de gemeente groen licht gegeven aan een kap van decennia oude eiken die de kopers, opmerkelijk genoeg, juist volgens de koopovereenkomst met diezelfde gemeente moest behouden!6 Dat valt niet uit te leggen aan de kopers die zich wel aan het koopcontract houden. De gemeente kiest er echter bewust voor hierover geen civielrechtelijke procedure te beginnen.

Al deze onderwerpen zijn met de gemeente besproken door de werkgroep Groen Nooitgedacht en ook door de buurtvereniging. De gemeente geeft uiteindelijk toe dat er ‘kleine foutjes’ zijn gemaakt, maar blijft vasthouden aan de eigen werkwijze en blijft overtuigd van hun eigen gelijk. Bomenkap zonder melding en vergunning en niet compenseren is echter meer dan een foutje.7

Veel inwoners van de wijk zien de groene oase langzamerhand veranderen in een doodnormale woonwijk van dertien in een dozijn. Oudere bewoners, die vaak juist vanwege de vele volwassen bomen naar de wijk zijn verhuisd, zullen het groot worden van de jonge aanplant niet meemaken.

Gezien de vele gemaakte fouten zouden wij graag zien dat er een mentaliteitsverandering bij de gemeente komt, waarbij behoud van de beloofde groene beleving van de wijk, alsmede de biodiversiteit centraal staat.

Wat er volgens ons anders moet:

1. Vanaf nu worden minimaal de juiste procedures worden gevolgd bij bomenkap.
2. De inwoners (minimaal Werkgroep Groen Nooitgedacht en de buurtvereniging) zitten aan tafel als er over kap/behoud/compensatie wordt gepraat.
3. De gemeente doet maximaal hun best om bomen en struiken te behouden en (juridisch) te beschermen. Veel meer volwassen bomen en struiken worden herplaatst in plaats van gekapt. Bomen die op een te verkopen kavel staan, worden beschermd door ze op de bomenlijst te zetten.
4. De compensatie van de gekapte bomen wordt voortvarend aangepakt en niet pas als de wijk ‘af’ is. Compensatie vindt zoveel mogelijk plaats in de wijk zelf.
5. Er komt ecologisch onderzoek door de gemeente naar de beschermde flora en fauna in en rondom de wijk Nooitgedacht en er komt een plan hoe deze te beschermen. Mochten er al ecologische rapporten zijn, worden die openbaar gemaakt.

Onze insteek is dat zoveel mogelijk van de nog resterende volwassen bomen en struiken behouden blijven in de wijk, zodat het een groene wijk blijft zoals is voorgespiegeld aan de kopers van percelen en woningen. Dus dat de gemeente niet elk plekje in de wijk benut om een kavel te verkopen.

Niet alleen in onze wijk, maar in de hele gemeente worden veel bomen te gemakkelijk gekapt. Een deel van de problemen vloeit voort uit het vergunningvrij maken van een groot deel van de bomenkap. De gemeente heeft zelf ook aangegeven hier problemen mee te hebben. Door het ontbreken van vergunningen hebben bewoners bovendien geen inzicht in de kapplannen en wordt hen het recht van bezwaar en beroep ontnomen.

We pleiten er dan ook voor dat de gemeenteraad bomenkap weer vergunningplichtig maakt, op basis van stamomvang, beeldbepalende en monumentale waarde, en nog veel meer bomen op de bomenlijst plaatst. Er zijn in andere gemeenten goede ideeën voor bijvoorbeeld een interactieve bomenkaart of een speciale bomencommissie met gemeente, landschapsbeheerders en inwoners.89

Graag komen wij in een (digitale) fractievergadering deze brief toelichten.

Vriendelijke groet,

Werkgroep Groen Nooitgedacht

• Ellen Fleurke
• Josien Buiter
• Renate Zuiker
• Jorrit Bosma
• Simon Plantinga
• Mirjam Laan
• Edwin Winter

De inhoud van deze brief wordt ondersteund door de Buurtvereniging Wijk Nooitgedacht, namens deze: Frans Mulder